Điểm trường bản Na Ngân là một trong những điểm “vệ tinh” của Trường Tiểu học Nga My (xã Nga My, huyện Tương Dương, Nghệ An), vùng khó khăn bậc nhất của huyện Tương Dương.
Na Ngân nằm giữa đại ngàn Pù Huống, cách trung tâm xã Nga My hơn 20km. Dù cuộc sống ở Na Ngân còn đó những khó khăn, nhưng giữa vùng lõi đại ngàn Pù Huống, con chữ vẫn từng ngày được “ươm mầm” nhờ những giáo viên cắm bản luôn nặng lòng, trách nhiệm, tâm huyết với nghề, yêu thương con trẻ.
Gian nan đường đến Na Ngân
Na Ngân là một trong 9 bản của xã Nga My. Để đến được điểm trường bản Na Ngân phải mất nhiều giờ đồng hồ đi xe máy trên con đường đất cheo leo, hiểm trở với vách núi, vực sâu của dãy núi Pù Hiêng và những con dốc cao ngất, trơn, trượt, phải vượt suối Nậm Ngân. Con đường độc đạo này, các giáo viên ở Điểm trường Tiểu học khối bản Na Ngân đã quen lối hơn 24 năm nay.
Đi qua một cây cầu gỗ đơn sơ bắc qua suối Nậm Ngân mà dân bản và thầy cô cất công dựng nên từ nhiều năm qua là trung tâm bản. Na Ngân có hơn 150 hộ dân với hơn 750 nhân khẩu, đều là dân tộc Thái, sinh sống quần tụ phía cuối thung lũng. Điểm trường Tiểu học Na Ngân và Điểm trường Mầm non Na Ngân là hai công trình xây dựng duy nhất trên địa bàn Na Ngân.
Năm học 2023 – 2024, Điểm trường Tiểu học Na Ngân có 45 cháu học sinh thuộc các lớp 1, 2 và 5, là con em dân tộc Thái. Đảm nhận công tác giảng dạy ở điểm trường có 3 giáo viên, trong đó có một cô giáo. “Đóng chân” trên địa bàn đặc thù vùng khó khăn, nên công tác giảng dạy của đội ngũ giáo viên cũng gặp nhiều thiếu thốn, vất vả.
Sau quá trình công tác hơn 25 năm ở địa bàn các xã Nhôn Mai, Yên Thắng (huyện Tương Dương, Nghệ An), đến năm 2022, thầy giáo Lữ Văn Hồng chuyển về giảng dạy ở xã Nga My. Sau thời gian công tác ở bản Canh – một trong những bản khó khăn của xã Nga My – từ tháng 9/2023, thầy Hồng chuyển công tác vào bản Na Ngân, đảm nhận giảng dạy lớp 2.
Theo thầy Lữ Văn Hồng, Na Ngân là vùng đất có khí hậu rất khắc nghiệt, những ngày lạnh, nền nhiệt ở thung lũng giảm rất sâu, chênh lệch rất lớn so với vùng ngoài đại ngàn Pù Huống. Hiện tại nguồn nước sinh hoạt, nấu ăn hằng ngày của thầy cô tại điểm trường là nguồn nước khe, suối tự chảy, đấu nối bằng ống dẫn từ các hộ dân trong bản. Gia đình thầy Hồng ở xã Tam Quang (huyện Tương Dương, Nghệ An), cách bản Na Ngân gần 100km. Dịp cuối tuần, thầy thường tranh thủ về nhà. Nhưng những ngày trời mưa to, đường trơn trượt, nước suối Nậm Ngân dâng cao, thầy phải ở lại trường.
Đảm nhận công tác giảng dạy ở khối lớp 5 ở điểm trường Tiểu học Na Ngân là thầy giáo Vi Văn Tuấn, người có 20 năm cống hiến cho sự nghiệp giáo dục tại địa bàn xã Nga My. Năm học 2023 – 2024 là năm thứ 9 thầy Tuấn “cắm bản” ở điểm trường khối bản Na Ngân. Những khó khăn, vất vả khi “cắm bản” ở vùng trũng Na Ngân, hơn ai hết, thầy Tuấn là người “nếm” đủ.
Thầy giáo Vi Văn Tuấn, chia sẻ: Cứ vào mùa mưa lũ, mỗi khi đi từ trung tâm xã vào điểm trường bản Na Ngân và ngược lại, phải đối diện với hiểm nguy do đường hẹp, lắm dốc cao, vực sâu, trơn trượt. Trước năm 2010, khi chưa có đường, thầy, trò phải đi bộ dọc ven suối Nậm Ngân và hơn 40 lần phải lội qua khe suối.
“Những lần di chuyển như vậy, chúng tôi phải đùm cơm mang theo ăn dọc đường. Đi từ trung tâm xã Nga My lúc gà rừng eo óc gáy sáng, đến mãi tận hơn 3 giờ chiều cùng ngày mới vào được bản Na Ngân. Đến năm 2010, con đường xuyên rừng nối trung tâm xã Nga My với các bản Na Ca, Na Canh, Xốp Kho vào bản Na Ngân thọt thỏm trong thung lũng giữa đại ngàn Pù Huống được hình thành. Thời gian đi lại được rút ngắn nhưng việc phải vượt dốc cao, vực sâu cũng chẳng làm đi nỗi vất vả, khó nhọc của các giáo viên và người dân trong bản mỗi khi đi lại”, thầy giáo Vi Văn Tuấn chia sẻ.
Bám bản vì học trò nghèo
Theo thầy giáo Vi Văn Tuấn, toàn bộ học sinh theo học ở điểm trường Tiểu học bản Na Ngân là con em đồng bào Thái. Đời sống kinh tế của bà con dân bản còn gặp nhiều khó khăn nên cũng ảnh hưởng rất nhiều đến việc học tập của các học sinh. Cơ sở vật chất của nhà trường còn thiếu thốn, chưa có công trình phụ, nhà tắm tạm bợ, khu ký túc cho giáo viên, học sinh chưa có mà phải dùng tạm phòng học để tá túc, nghỉ ngơi. Khu vực bếp nấu cũng tạm bợ. Thầy cô phải dùng bếp củi để nấu thức ăn hằng ngày. Bản làng gần như biệt lập với bên ngoài, kinh tế của dân bản tự cung tự cấp nên nguồn lương thực, thực phẩm của thầy cô phải tự mang từ ngoài vào.
“Để có nguồn rau xanh, thầy cô phải bỏ công sức cải tạo khu đất sau bếp ăn thành mảnh vườn nhỏ trồng các loại cải, rau muống, mướp, bầu…”thầy giáo Vi Văn Tuấn kể.
Cô giáo Lô Thị Bảo, dạy khối lớp 1, đã có hơn 20 năm công tác ở điểm trường Tiểu học bản Na Ngân. Cô chia sẻ: Với học sinh lớp 1, giáo viên giảng dạy gặp phải những khó khăn đặc thù riêng. Bởi khi ở bậc Mầm non lên, các cháu chỉ biết được nét chữ của bảng chữ cái. Lên lớp 1, các cháu phải học đánh vần, tập đọc, tập viết. Do bất đồng về ngôn ngữ nên giáo viên phải dùng một lúc hai ngôn ngữ Tiếng Việt, Tiếng Thái để các cháu tiếp thu được bài giảng.
Ghi nhận những đóng góp, cống hiến của cô Lô Thị Bảo trong hơn 20 năm qua, Ban Giám hiệu nhà trường, Phòng Giáo dục Đào tạo huyện Tương Dương đã nhiều lần cho cô chuyển công tác đến địa bàn thuận lợi hơn về giao thông, cơ sở vật chất nhưng vì tình yêu thương con trẻ, tinh thần bám lớp, bám trường mà cô Bảo đã xin ở lại vùng đất khó Na Ngân.
“Khi mình chuyển địa bàn, thầy cô khác vào đây công tác cũng gặp những khó khăn, vất vả như mình đã từng trải qua, nên mình xin ở lại. Mình cố gắng dìu dắt, dạy dỗ để các em có những nền tàng vững chắc ban đầu trước khi các em học lên các lớp cao hơn”, cô Lô Thị Bảo cho biết.
Điểm trường Mầm non Na Ngân (trường Mầm non Nga My, xã Nga My, huyện Tương Dương, Nghệ An) thành lập từ năm 2001. Hiện tại điểm trường có hơn 30 cháu học sinh theo học, do cô giáo Lương Thị Hợi và Nguyễn Thị Hồng Định đảm nhận dạy dỗ. Chia sẻ về những khó khăn, cô Lương Thị Hợi, người có 19 năm công tác trên địa bàn xã Nga My cho biết: Vì bất đồng ngôn ngữ, công tác chuyên môn gặp rất nhiều khó khăn, đòi hỏi giáo viên phải thật sự nỗ lực, tâm huyết.
Mong muốn lớn nhất của các cô Lương Thị Hợi, Lô Thị Bảo, Nguyễn Thị Hồng Định là con đường vào bản Na Ngân được mở rộng, nâng cấp, có cầu kiên cố bắc qua khe suối để đi lại đỡ vất vả, khó khăn, hiểm nguy. Các cô đã nhiều lần ngã trên con đường này khi đi dạy gặp ngày mưa, hay bất lực nhìn dòng nước lũ hung dữ chặn đường tại những điểm khe, suối.
Khó khăn là vậy nhưng những năm qua, thầy cô ở điểm trường Tiểu học Na Ngân, Mầm non Na Ngân đã nỗ lực vượt qua trở ngại, khó khăn để hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao. Mỗi giáo viên nơi đây đều được bà con làng bản tin yêu, quý mến.
Ông Kha Văn Luận, bản Na Ngân, xã Nga My, huyện Tương Dương, Nghệ An cho biết: Bản Na Ngân là bản vùng sâu, vùng xa, kinh tế còn gặp khó khăn, đặc biệt đường giao thông đi lại rất khó khăn, vất vả. Dù vậy, các thầy cô vẫn luôn đi dạy đúng ngày, đúng giờ và luôn chu đáo, tận tình, tâm huyết chăm lo, giảng dạy con em chúng tôi. Dân bản chúng tôi rất tin tưởng khi con em được học tập tại các điểm trường của các thầy cô giáo.
Thầy Kha Văn Thông, Hiệu trưởng Trường Tiểu học Nga My, huyện Tương Dương, Nghệ An cho biết: Na Ngân là một trong 4 bản thuộc diện khó khăn trên địa bàn xã Nga My. Những năm qua, thầy cô ở các điểm trường Na Ngân, Na Ngoi, Canh, Xốp Kho đã rất cố gắng, nỗ lực và khắc phục mọi khó khăn để hoàn thành tốt, xuất sắc nhiệm vụ chuyên môn. Chia sẻ với các thầy cô công tác ở những vùng khó khăn đó, hằng tháng lãnh đạo nhà trường vào thăm hỏi, động viên với các giáo viên.
Năm học 2023 -2024, ở bậc Tiểu học, địa bàn Nga My có hơn 440 học sinh, chủ yếu là con em các dân tộc thiếu số như Ơ Đu, Khơ Mú, Thái. Công tác giáo dục trên địa bàn xã Nga My đã gặt hái được những kết quả khả quan, tích cực. Đó cũng là nhờ một phần đóng góp không nhỏ về công sức, trí lực của những nhà giáo yêu nghề, mến trẻ như các giáo viên cắm bản ở Điểm trường khối bản Na Ngân.
