Lãi suất tăng cao trong bối cảnh mức tăng giá vượt xa mức tăng thu nhập hộ gia đình. Khoảng 76% số người vay thế chấp để mua nhà cho biết, không đủ tài chính chi trả các nhu cầu thiết yếu.
Người dân mua thực phẩm tại siêu thị ở London, Anh. Ảnh: AFP/ TTXVN
Theo một khảo sát mới đây, hơn một nửa số hộ gia đình thu nhập thấp đang có khoản vay thế chấp không có khả thanh toán hóa đơn đúng hạn, cho thấy áp lực của việc tăng lãi suất và lạm phát cao đối với khả năng tài chính của những người nghèo tại Anh.
Kết quả cuộc khảo sát do tổ chức từ thiện Joseph Rowntree Foundation (JRF) cho thấy, trong tháng 10/2023, 58% số người vay thế chấp có thu nhập thấp đang nợ một hoặc nhiều hóa đơn so với mức 49% vào năm 2022. Hơn một nửa trong số này nợ ít nhất 4 hóa đơn cho các khoản thanh toán gia đình như điện, nước…
Kết quả khảo sát phản ánh tác động của 14 đợt tăng lãi suất liên tiếp của Ngân hàng trung ương Anh (BoE) từ mức 0,1% vào tháng 12/2021 lên 5,25% hiện nay, mức cao nhất kể từ cuộc khủng hoảng tài chính.
Lãi suất tăng cao trong bối cảnh mức tăng giá vượt xa mức tăng thu nhập hộ gia đình. Mặc dù số liệu chính thức cho thấy lạm phát tại Anh giảm mạnh trong tháng 10 xuống còn 4,6%, các nhà phân tích dự báo tác động của hai năm tăng giá sẽ ảnh hưởng nặng nề đến nền kinh tế và đặc biệt là các gia đình nghèo.
Cuộc khảo sát – được thực hiện trong tháng 10/2023 với hơn 4.000 người thuộc nhóm 40% hộ gia đình có thu nhập thấp nhất tại Anh – cho thấy, những người có khoản vay thế chấp (hoặc có cam kết tín dụng) chịu tác động nhiều nhất.
Khoảng 76% số người vay thế chấp để mua nhà cho biết, không đủ tài chính chi trả các nhu cầu thiết yếu như thực phẩm, năng lượng và quần áo ấm khi họ chật vật với chi phí sinh hoạt ngày càng tăng.
Cuộc khảo sát cho thấy số gia đình có thu nhập thấp bị từ chối cho vay tăng lên 29%, so với mức 24% trong tháng 5/2023.
Bà Rachelle Earwaker, chuyên gia kinh tế cao cấp tại JRF, cho biết lãi suất cao khiến những người thu nhập thấp phải trả thêm trung bình 300 bảng mỗi tháng cho khoản thế chấp của họ, so với một năm trước đó.
Theo bà, cuộc khủng hoảng tiền tệ cũng có nghĩa là nhiều gia đình thu nhập thấp không thể tiếp cận tín dụng và bị từ chối cho vay, khiến nhiều gia đình gặp khó khăn rơi vào tay những kẻ cho vay nặng lãi hoặc những người cho vay không được quản lý khác.
Theo một nghiên cứu khác của tổ chức Resoultion Foundation (RF), nhiều gia đình hiện vẫn chưa cảm nhận được tác động của việc tăng lãi suất, với chỉ 3/5 số gia đình có khoản vay thế chấp đang phải trả lãi suất cao hơn cho đến nay. Tuy nhiên, RF nhận định lãi suất cao hiện nay sẽ ảnh hưởng nặng nề tới mức sống của nhóm hộ gia đình có thu nhập thấp nhất.
RF ước tính trong số 40% hộ gia đình nghèo nhất, những người hết hạn hợp đồng vay thế chấp cũ và phải chuyển sang hợp đồng mới vào năm tới sẽ phải trả thêm 8% số tiền thanh toán lãi thế chấp, gấp đôi so với tỷ lệ trong nhóm 40% hộ gia đình có thu nhập cao nhất.
Mặc dù Thủ tướng Rishi Sunak trong tuần này tuyên bố chính phủ đã đạt mục tiêu giảm một nửa mức lạm phát vào cuối năm, lạm phát tại Anh vẫn cao hơn gấp đôi mục tiêu 2% của BoE.
Chỉ số giá tiêu dùng hiện cao hơn 21% so với tháng 1/2021 trong khi mức lãi suất 5,25% gây áp lực lên tài chính các hộ gia đình vốn đã bị siết chặt.
Giá nhiên liệu vẫn cao hơn 82% so với mức hồi tháng 1/2021. Tương tự, giá thực phẩm vào tháng 10/2023 cao hơn 30% so với hồi tháng 1/2021. Giá năng lượng và thực phẩm cao tác động nặng nề nhất tới các hộ nghèo, vốn chi phần lớn thu nhập cho các khoản sinh hoạt thiết yếu.
Nhà kinh tế trưởng về khu vực châu Âu tại công ty đầu tư T Rowe Price, Tomas Wieladek, cho rằng người tiêu dùng sẽ tiếp tục cảm nhận được tác động của giá cả cao hơn thu nhập khả dụng của họ trong thời gian tới.
Tác động của lạm phát và lãi suất cao tại Anh cũng được phản ánh qua sự sụt giảm doanh số bán lẻ trong tháng 10 ngay trước mùa mua sắm Giáng sinh, được coi là mùa bận rộn nhất trong năm đối với các nhà bán lẻ ở Anh. Theo Văn phòng Thống kê Quốc gia Anh (ONS), doanh số bán lẻ trong tháng 10 giảm 0,3% so với tháng trước và giảm 2,7% so với cùng kỳ năm ngoái, mức thấp nhất tại Anh kể từ tháng 2/2021.
