Thái Nguyên có tổng diện tích gieo trồng cây hàng năm trên 112 nghìn héc-ta, cây lâu năm hơn 36 nghìn héc-ta. Hàng năm, bà con nông dân trong tỉnh tiêu thụ số lượng khá lớn vật tư nông nghiệp phục vụ sản xuất. Vậy nhưng, giữa các loại giống, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật… thì người dân chưa thực sự phân biệt được đâu là hàng thật, đâu là hàng nhái, hàng giả.
Một cửa hàng vật tư nông nghiệp ở xã Yên Lạc (Phú Lương) bày bán nhiều loại giống, phân bón phục vụ nhu cầu sản xuất của bà con nông dân.
Trên địa bàn tỉnh hiện nay có hàng trăm cơ sở kinh doanh giống, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật. Bên cạnh các cửa hàng thực hiện tốt quy định của Nhà nước, vẫn còn không ít trường hợp không nắm bắt được các loại hàng hóa trong danh mục của Bộ Nông nghiệp – PTNT, bán hàng nhái, hàng kém chất lượng. Điều này ít nhiều ảnh hưởng đến năng suất, chất lượng nông sản, làm giảm hiệu quả kinh tế và gián tiếp gây ô nhiễm môi trường.
Bà Hoàng Thị Biên, người dân ở xã Thượng Đình (Phú Bình), bộc bạch: Khi thấy cây lúa xuất hiện sâu bệnh, tôi thường ra đại lý và được tư vấn các loại thuốc phun phòng trừ chứ chúng tôi cũng không thể phân biệt được đâu là thuốc giả, đâu là thuốc thật. Bởi cùng 1 loại sâu bệnh nhưng có hàng chục loại thuốc khác nhau, rất khó phân biệt và lựa chọn. Khi phun thuốc mà thấy cây lúa không hết bệnh, chúng tôi lại phải đổi thuốc mới, vừa tốn công và tốn thêm chi phí.
Thực tế, trên địa bàn tỉnh thời gian qua đã xuất hiện tình trạng người dân vì tin lời chủ đại lý bán hàng, sử dụng thuốc bảo vệ thực vật không đúng cách nên đã bị thiệt hại về kinh tế.
Đơn cử như năm 2020, 40 hộ dân ở xã Tân Linh (Đại Từ) sử dụng thuốc trừ cỏ cho lúa trên nương chè nên 11ha chè bị xoăn búp, không phát triển được, thậm chí bị cháy khô. Tương tự, năm 2022, một số hộ dân ở xã Yên Lạc (Phú Lương) sử dụng thuốc trừ cỏ trên 1ha chè, sau 3 tháng cây chè không cho thu hái búp.
Ngoài phân bón, thuốc bảo vệ thực vật thì giống cây trồng cũng khiến người nông dân khó khăn khi lựa chọn. Nhiều loại giống lúa được quảng cáo kháng bạc lá, kháng rầy có nhãn mác na ná nhau.
Bên cạnh đó, đa phần hạt giống các loại rau, củ, quả được đóng gói trong túi nhỏ, thông tin hướng dẫn sử dụng bên ngoài bao bì ghi bằng chữ nước ngoài, chỉ một số ít loại có kèm theo tiếng Việt. Để hiểu rõ về hạt giống, người mua phải tìm hiểu qua hướng dẫn của người bán hàng hoặc nhận biết hình ảnh trên bao bì.
Bà Hoàng Thị Liên, ở xã Bộc Nhiêu (Định Hóa), chia sẻ: Muốn trồng loại rau, củ, quả nào, chúng tôi thường ra các đại lý mua hạt giống và được hướng dẫn cách ngâm ủ, chứ chúng tôi cũng không nắm rõ nguồn gốc xuất xứ và chưa quan tâm đến việc có còn hạn sử dụng hay không.
Giống, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật là một trong những yếu tố quyết định năng suất cây trồng. Trong ảnh: Cây na ở xã La Hiên (Võ Nhai) được người dân chăm sóc bằng phân bón hữu cơ
Phân bón, thuốc bảo vệ thực vật giả, kém chất lượng không chỉ ảnh hưởng đến năng suất, mà còn tác động xấu đến môi trường. Chính vì vậy, để khắc phục tình trạng vi phạm chất lượng vật tư nông nghiệp, thiết nghĩ, ngành chức năng cần tăng cường thanh tra đột xuất các cơ sở sản xuất, kinh doanh vật tư nông nghiệp.
Cùng với đó, cơ quan chuyên môn đẩy mạnh kiểm tra, kiểm soát, ngăn chặn, xử lý nghiêm việc nhập lậu, kinh doanh vật tư nông nghiệp không bảo đảm chất lượng, không rõ nguồn gốc xuất xứ; xây dựng và triển khai kế hoạch chuyên đề về đấu tranh chống buôn lậu, sản xuất, kinh doanh phân bón, thuốc bảo vệ thực vật giả, kém chất lượng nhằm kịp thời phát hiện, ngăn chặn và xử lý nghiêm các cơ sở vi phạm.
Bà con nông dân không nên ham rẻ mà mua các loại vật tư được quảng cáo có hiệu lực nhanh để tránh “tiền mất, tật mang”; nên chọn mua vật tư nông nghiệp tại các cửa hàng có uy tín, địa chỉ rõ ràng, được cấp chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh. Đồng thời căn cứ vào tính chất cây trồng, mùa vụ sử dụng phân bón, thuốc bảo vệ thực vật hiệu quả, hợp lý; áp dụng các tiến bộ trong sản xuất nông nghiệp theo hướng giảm phân bón hóa học, tăng sử dụng phân bón hữu cơ.
Đặc biệt, bà con lưu ý, sau khi dùng thì giữ lại bao bì, ghi chép nhật ký sử dụng để làm căn cứ cho cơ quan chức năng xác minh khi có dấu hiệu của vật tư giả, kém chất lượng.
