Với tỷ lệ ủng hộ áp đảo, Thượng viện Mỹ trong cuộc bỏ phiếu ngày 25-7 đã thông qua quy trình hạn chế các công ty Trung Quốc thu mua đất nông nghiệp nước này.
Đầu tư đất nông nghiệp ở Mỹ của Trung Quốc đã tăng hơn 10 lần, từ 300 triệu USD năm 2009 lên 3,3 tỉ USD vào năm 2016. Ảnh: Getty Images
Các nghị sĩ đã thông qua điều khoản trao quyền cho Ủy ban Đầu tư nước ngoài (CFIUS) ngăn một số đối thủ ngoại quốc là công ty làm đại lý hoặc có trụ sở ở Trung Quốc, Nga, Iran và CHDCND Triều Tiên mua đất nông nghiệp Mỹ. CFIUS cũng được phép xem xét và kiểm soát tất cả các khoản đầu tư hoặc dự án thâu tóm doanh nghiệp nông nghiệp Mỹ của những công ty trên.
“Nước Mỹ không phải để bán. Không thể bỏ qua việc Trung Quốc đang ở sân sau và mua đất gần các cơ sở quân sự quan trọng của chúng ta” – Thượng nghị sĩ Joni Ernst tuyên bố. Hồi đầu năm, quan chức này đã đồng bảo trợ dự luật yêu cầu xem xét việc thu mua hoặc thuê mướn của thực thể nước ngoài đối với các dự án từ 129 héc-ta đất trở lên và giá hơn 5 triệu USD.
Theo Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA), quyền sở hữu đất của người ngoại quốc ở nước này đã tăng gần gấp đôi trong thập kỷ qua. Báo cáo gần đây nhất của USDA với dữ liệu đến cuối năm 2021 cho thấy các nhà đầu tư Canada nắm 31% trong tổng số gần 14,5 triệu héc-ta đất nông lâm nghiệp do những người nước ngoài sở hữu tại Mỹ. Về phần Trung Quốc, diện tích đất nông nghiệp Mỹ của các nhà đầu tư đại lục tăng từ 5.552 hecta vào năm 2010 lên 153.000 héc-ta vào năm 2021. Tuy chiếm chỉ khoảng 1%, nhưng con số này không làm giảm quan ngại của các nhà lập pháp Mỹ trước nhiều báo cáo cho thấy Bắc Kinh gây ra rủi ro an ninh quốc gia lớn hơn từ việc thu mua đất nông nghiệp gần các cơ sở quân sự.
Trước đó, vụ khinh khí cầu do thám Trung Quốc xâm phạm không phận Mỹ đã khiến các bang chú ý nhiều đến giải pháp mang tính pháp lý nhằm cấm các chủ thể ngoại quốc, đặc biệt doanh nghiệp Trung Quốc mua đất nông nghiệp và giành lợi thế thu thập thông tin tình báo. Hành động gần đây nhất là vào tháng 5, Florida cùng 7 tiểu bang khác thông qua các phiên bản của dự luật đất nông nghiệp, cấm hầu hết công dân các quốc gia trong “danh sách nóng” mua đất trong phạm vi khoảng 16km từ các “cơ sở quân sự hay cơ sở hạ tầng trọng yếu” tại Mỹ, bao gồm cảng biển, sân bay, nhà máy điện.
Tăng cường kiểm soát đầu tư Mỹ ở nước ngoài
Ngoài đất nông nghiệp, Thượng viện gồm 100 thành viên còn bỏ phiếu thông qua điều khoản thắt chặt kiểm soát đầu tư của công ty Mỹ ra nước ngoài trong một số ngành trọng điểm liên quan an ninh quốc gia. Điều khoản trên yêu cầu công dân Mỹ thông báo cho Bộ Tài chính trong vòng 14 ngày kể từ khi thực hiện bất kỳ khoản đầu tư nào vào các lĩnh vực liên quan an ninh quốc gia tại 4 quốc gia đã nêu, bao gồm phát triển trí tuệ nhân tạo, sản xuất chất bán dẫn và công nghệ siêu âm.
Theo một thượng nghị sĩ đảng Dân chủ, Quốc hội cần điều luật như vậy để nắm rõ Mỹ đang chuyển giao bao nhiêu công nghệ quan trọng cho các đối thủ thông qua dòng vốn đầu tư. “Đây là một bước quan trọng để đảm bảo chúng ta không giao tài sản có giá trị của quốc gia cho các thực thể nước ngoài, những người đang muốn thay thế Mỹ trở thành cường quốc quân sự và kinh tế hàng đầu thế giới” – Thượng nghị sĩ Jon Tester đồng bảo trợ dự luật nông nghiệp nói.
Bản sửa đổi trên là một phiên bản của Đạo luật minh bạch đầu tư ra nước ngoài, được đề xuất để giải quyết các rủi ro từ vốn đầu tư Mỹ ở các quốc gia cạnh tranh như Trung Quốc.
