Những năm qua, sự nghiệp giáo dục đào tạo vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi đã nhận được sự quan tâm đặc biệt của của Đảng, Nhà nước.
Giáo dục vùng DTTS và miền núi được quan tâm đầu tư. Ảnh: TTXVN
Thông tin về các chính sách và kết quả đạt được của giáo dục đối với học sinh dân tộc thiểu số, miền núi tại cuộc họp thông tin về công tác nhân quyền, ngày 11/4, bà Vũ Thị Ánh, Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục Dân tộc, Bộ Giáo dục và Đào tạo nêu rõ: Những năm qua, sự nghiệp giáo dục đào tạo vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi đã nhận được sự quan tâm đặc biệt của của Đảng, Nhà nước. Các chủ trương, chính sách đối với đồng bào vùng dân tộc thiểu số, miền núi được thể chế hóa thành các văn bản quy phạm pháp luật và tổ chức triển khai thực hiện nghiêm túc, kịp thời, đáp ứng yêu cầu phát triển giáo dục đào tạo, được nhân dân đồng tình, ủng hộ.
Ngoài chính sách của Nhà nước có tính ổn định, còn có các chương trình, đề án, dự án về phát triển giáo dục vùng khó khăn. Các tổ chức, cá nhân đều ưu tiên hỗ trợ cho giáo dục đào tạo vùng dân tộc thiểu số, miền núi. Nhờ đó, sự nghiệp giáo dục đào tạo vùng dân tộc thiểu số, miền núi đã có những chuyển biến đáng kể.
Tạo sự bình đẳng trong giáo dục
Những thành tựu nổi bật trong công tác phát triển giáo dục dân tộc thiểu số trong 10 năm qua có thể kể đến như: Hệ thống cơ sở giáo dục từ mầm non đến Trung học Phổ thông được củng cố và phát triển. Các xã vùng sâu, vùng xa, vùng mà người dân tộc thiểu số ở phân tán, địa hình cách trở cũng đều có trường Mần non, trường tiểu học và trường Trung học Cơ sở, tất cả các huyện đều có ít nhất từ 2 trường Trung học Phổ thông trở lên, đáp ứng nhu cầu học tập của con em người dân tộc thiểu số.
Tỷ lệ học sinh đến trường tăng cao, học sinh lưu ban, bỏ học ngày càng giảm. Tỷ lệ học sinh tốt nghiệp trung học cơ sở, trung học phổ thông hằng năm tăng rõ rệt. Hệ thống giáo dục chuyên biệt (trường phổ thông dân tộc nội trú, trường phổ thông dân tộc bán trú, trường dự bị đại học) ngày càng phát huy hiệu quả tích cực. Chế độ cử tuyển đã góp phần đáng kể trong việc đào tạo cán bộ người dân tộc thiểu số có trình độ ở địa phương.
Các chế độ, chính sách đối với cán bộ quản lý giáo dục, giáo viên (cán bộ quản lý giáo dục, giáo viên) và người học là người dân tộc thiểu số được thực hiện đầy đủ, kịp thời, đúng quy định. Qua đó đã khuyến khích công tác dạy và học, tạo sự bình đẳng trong giáo dục, góp phần phát triển kinh tế – xã hội, ổn định an ninh chính trị vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi.
Bảo đảm quyền học tập của trẻ em miền núi
Về tình hình phát triển giáo dục dân tộc trong các cấp, bậc học, đối với giáo dục mầm non, năm học 2021-2022, toàn quốc có 884.689 trẻ em người dân tộc thiểu số đến trường; 80.643 giáo viên Mầm non dạy trẻ em người dân tộc thiểu số. Cấp Tiểu học có hơn 1,6 triệu học sinh tiểu học người dân tộc thiểu số/ tổng số 9,1 triệu học sinh cả nước; nhà giáo Tiểu học người dân tộc thiểu số là 51.321 người/tổng số 443.186 nhà giáo toàn quốc. Cấp trung học cơ sở, có hơn 999 nghìn học sinh dân tộc thiểu số/tổng số hơn 5,9 triệu em; 24.615 nhà giáo là người dân tộc thiểu số/307.488 nhà giáo cả nước. Cấp học Trung học Phổ thông, có 348.775 học sinh là dân tộc thiểu số/ tổng số hơn 2,7 triệu học sinh cả nước; nhà giáo là người dân tộc thiểu số là 9.460 người/tổng số 166.686 giáo viên của cả nước.
Về giáo dục thường xuyên, năm 2002, có 2.912 học viên ở vùng dân tộc thiểu số học Chương trình giáo dục thường xuyên cấp Trung học Cơ sở/6.514 học viên của cả nước. Cũng trong năm học 2021-2022, cả nước có hơn 2,1 triệu sinh viên đại học, trong đó có 125.414 sinh viên là người dân tộc thiểu số; 1.027 giảng viên người dân tộc thiểu số/79.041 giảng viên của cả nước.
Tổng số trường học của vùng dân tộc thiểu số, miền núi cấp mầm non và phổ thông là 20.495 trường, 329.280 lớp và 10.145.199 trẻ em, học sinh. Số cơ sở giáo dục đại học ở vùng dân tộc thiểu số, miền núi chiếm khoảng 1/3 so với số lượng cơ sở giáo dục đại học trên toàn quốc. Cơ sở vật chất, thiết bị giáo dục, đào tạo được cải thiện rõ rệt, từng bước hiện đại hóa. Một số cơ sở giáo dục đại học ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi đang phát triển theo hướng đa ngành; đào tạo nhiều cấp trình độ từ trình độ cao đẳng đến tiến sỹ…
Cả nước hiện có 318 trường phổ thông dân tộc nội trú thuộc 48 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương với quy mô 101.847 học sinh; 1.161 trường phổ thông dân tộc bán trú ở 29 tỉnh/thành phố với 249.369 học sinh; 4 trường dự bị đại học, 1 trường phổ thông dân tộc nội trú trực thuộc Ủy ban Dân tộc có dạy học hệ dự bị đại học, với quy mô khoảng 3.000 học sinh dự bị/năm. Bên cạnh đó, còn có 4 khoa dự bị đại học dân tộc thuộc các trường đại học…
Ưu tiên đầu tư phát triển giáo dục vùng dân tộc thiểu số
Ưu tiên đầu tư phát triển giáo dục vùng dân tộc thiểu số, miền núi, Quốc hội đã phê duyệt Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi giai đoạn 2021 – 2030 để đầu tư phát triển cho giáo dục vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi. Các chính sách cho người học và nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục vùng dân tộc thiểu số, miền núi đã được quan tâm, ban hành thông qua các Nghị định của Chính phủ, Quyết định của Thủ tướng Chính phủ, Thông tư của Bộ Giáo dục và Đào tạo
Phương hướng được Bộ Giáo dục và Đào tạo đề ra thời gian tới là: Tiếp tục triển khai thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước về phát triển giáo dục đào tạo. Trong đó tập trung chỉ đạo thực hiện có hiệu quả các chính sách đã ban hành, thực hiện cơ chế, chính sách ưu tiên đầu tư phát triển giáo dục đào tạo vùng dân tộc thiểu số, miền núi (quan tâm ưu tiên nguồn kinh phí cho xây dựng cơ sở vật chất, thiết bị trường học thực hiện đổi mới Chương trình giáo dục phổ thông 2018, nhằm nâng cao chất lượng giáo dục đáp ứng yêu cầu phát triển nguồn nhân lực cho vùng dân tộc thiểu số, miền núi).
Các nhiệm vụ, giải pháp cơ bản được đề ra là: xây dựng, hoàn thiện chính sách đối với giáo dục – đào tạo vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi; rà soát, hoàn thiện việc sắp xếp mạng lưới các cơ sở giáo dục vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi; nâng cao chất lượng đối với giáo dục dân tộc vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi; tăng cường đầu tư cơ sở vật chất, thiết bị dạy học vùng dân tộc thiểu số, miền núi; phát triển đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục, giáo viên; tiếp tục thực hiện đúng, đủ, kịp thời các chế độ, chính sách đối với cán bộ quản lý giáo dục, giáo viên ở trường chuyên biệt, ở vùng có điều kiện kinh tế xã hội đặc biệt khó khăn…
