Gạo hữu cơ và gạo sạch đều là những sản phẩm an toàn nhưng cũng có những điểm khác biệt nhất định. So với các mặt hàng gạo, gạo hữu cơ có giá bán cao hơn, đồng thời thị trường tiêu thụ trong và ngoài nước cũng rộng lớn hơn so với các loại gạo thông thường.
Gạo hữu cơ có giá bán cao hơn nhiều so với các loại gạo thông thường.
Xác định mô hình trồng lúa hữu cơ sẽ là hướng đi bền vững, nên Hợp tác xã Nam Cường ở Tiền Hải, Thái Bình đã mạnh dạn áp dụng mô hình mới. Ngoài tận dụng phụ phẩm nông nghiệp và tận dụng lợi thế nghề đánh bắt hải sản thuận tiện ủ vi sinh để thay thế hoàn toàn phân đạm u rê hay phân hóa học. Mô hình này ngoài góp phần bảo vệ môi trường sinh thái, có thị trường tiêu thụ còn có giá bán tăng gấp đôi so với sản xuất thông thường. Ông Đỗ Đức Thiện, Giám đốc HTX Nam Cường cho biết vụ mùa năm 2022 (vụ hè-thu), với diện tích gần 1,3ha, HTX đã thu về 4 tấn lúa (2,7 tấn gạo. Chất lượng gạo được khách hàng đánh giá là thơm ngon hơn nhiều so với các loại gạo sử dụng cùng một loại giống trên thị trường. Giá gạo hữu cơ có giá bán cao gấp đôi so với các loại gạo khác đã đem lại niềm vui, sự động viên, khích lệ cho các thành viên HTX Nam Cường.
Gạo hữu cơ rộng cửa xuất khẩu sang thị trường quốc tế
Đối với thị trường Châu Âu, việc tiêu chuẩn về chất lượng gạo xuất khẩu cũng phải đảm bảo các yếu tố về độ ẩm, sản lượng gạo xát, kích thước, cụ thể: Gạo chất lượng cao, không mùi, chứa độ ẩm tối đa 13%, sản lượng gạo xát nguyên hạt 63% trọng lượng (với tỷ lệ hạt lép 3%), cùng các tiêu chí về an toàn thực phẩm, dư lượng thuốc bảo vệ thực vật, biến đổi gen ( GMO ),..
Chia sẻ về cơ hội xuất khẩu gạo của Việt Nam, ông Nguyễn Thái Bình, Chủ tịch Hội đồng Quản lý Viện Ứng dụng Công nghệ AI và Thương mại số cho biết: Hiện Việt Nam đã có nhiều thương hiệu gạo được người tiêu dùng thế giới lựa chọn, nhiều doanh nghiệp, hợp tác xã tại địa phương đang dần chuyển đổi sang mô hình sản xuất thương mại lúa gạo hữu cơ theo tiêu chuẩn USDA/EU của Mỹ, châu Âu. Tuy nhiên, vấn đề về mở rộng, phát triển mô hình và xúc tiến tiêu thụ sản phẩm tại nhiều doanh nghiệp, hợp tác xã chưa thực sự hiệu quả. Bởi muốn sản xuất hữu cơ cần có sự đồng hành của doanh nghiệp liên kết, hỗ trợ vật tư đầu vào, quy trình kỹ thuật, tiêu thụ sản phẩm như vậy đạt được hiệu quả kinh tế như kỳ vọng.
Ông Nguyễn Thái Bình, Chủ tịch Hội đồng Quản lý Viện Ứng dụng Công nghệ AI và Thương mại số.
Chủ tịch Hội đồng Quản lý Viện Ứng dụng Công nghệ AI và Thương mại số nhấn mạnh: Về cơ bản, gạo hữu cơ sẽ không có nhiều khác biệt so với các loại gạo thông thường. Thế nhưng, ẩn đằng sau những hạt gạo hữu cơ khỏe mạnh, mang đầy đủ tinh túy và dinh dưỡng cho cơ thể, lại là sự chuẩn hóa và chuyên biệt hoàn toàn về quy trình trồng trọt và chăm sóc từ đất đai, nguồn nước, phân bón, thậm chí cả quá trình thu hoạch.
Đối với gạo hữu cơ, cây lúa phải được trồng trên vùng đất đạt chuẩn, đã qua xử lý, không ô nhiễm, xa khu công nghiệp, bệnh viện, rác thải, không tồn dư hóa chất hay kim loại nặng… Nếu ruộng trước đó đã sử dụng phân bón hóa học thì cần được xử lý bằng cách bón phân hữu cơ vi sinh ít nhất 3 vụ liên tiếp. Song song với đó, nguồn đất cần đảm bảo giàu dinh dưỡng để cây lúa có điều kiện sinh trưởng và phát triển tốt nhất. Với những vùng đất có điều kiện khí hậu thuận lợi sẽ tạo ra những loại gạo hữu cơ không chỉ an toàn, đạt giá trị dinh dưỡng cao.
Không chỉ khác biệt ở chất lượng nguồn đất trồng, mà ngay cả đối với nguồn nước tưới, cũng là sự tương phản hoàn toàn giữa nguồn nước bơm từ sông, suối ao, hồ ở ruộng lúa thông thường so với nguồn nước cung cấp đảm bảo sạch, đã qua xử lý, không ô nhiễm như ở các ruộng lúa hữu cơ.
Để đảm bảo cho điều này cả đất đai và nguồn nước sẽ được kiểm định trước và trong quá trình trồng trọt bởi các tổ chức hữu cơ hàng đầu như tổ chức USDA của Mỹ và tổ chức EU của châu Âu.
Gạo hữu cơ ưu tiên về chất lượng sản phẩm, mỗi ruộng lúa hữu cơ cần tuân thủ quy trình nói không với thuốc trừ sâu, chất kích thích, biến đổi gen và phân bón hóa học. Thay vào đó, người trồng lúa hữu cơ sẽ áp dụng các phương thức canh tác thuận tự nhiên, sử dụng phân bón hữu cơ, vi sinh để đảm bảo an toàn. Toàn bộ quy trình này sẽ được giám sát định kỳ để tránh xảy ra các sai sót
Đặc biệt, một số ruộng lúa hữu cơ còn áp dụng mô hình vuông tôm tự nhiên, 6 tháng trồng lúa, 6 tháng nuôi tôm. Tận dụng nước thủy triều để diệt sâu bệnh. Khi lúa thu hoạch sẽ tận dụng gốc rạ để nuôi tôm, ngược lại phân tôm sẽ là nguồn dinh dưỡng để trồng lúa. Gạo hữu cơ ưu tiên phát triển hơn về chất lượng và độ thơm ngon, cho hàm lượng dinh dưỡng cao.
Gạo hữu cơ sẽ được thu hoạch đúng vụ, 2 vụ mỗi năm, không làm trái vụ, gạo thành phẩm không qua xử lý tẩy trắng, chất tạo màu, hương thơm, chất bảo quản. Gạo sẽ được trải qua quá trình kiểm định và chứng nhận mức độ an toàn, đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn hữu cơ trước khi đến tay người tiêu dùng. Điều này không chỉ đảm bảo an toàn mà còn giúp gạo giữ được lượng dưỡng chất dồi dào, hương vị thơm ngon trong mỗi chén cơm được nấu ra.
Bảng phân biệt gạo sạch và gạo hữu cơ:
| Tiêu chí | Gạo hữu cơ | Gạo sạch |
| Độ an toàn | An toàn | An toàn |
| Quy mô | Nhỏ lẻ | Lớn, sản xuất tập trung |
| Năng suất | Thấp, không sản xuất được theo quy mô công nghiệp, không “đều hàng” | Cao, cung cấp sản phẩm đều đặn. |
| Tiêu chuẩn | Chứng nhận hữu cơ của Bộ Nông Nghiệp Mỹ (USDA) & EU | Tiêu biểu như VietGap |
| Phân bón | Được trồng theo phương pháp tự nhiên, sử dụng phân bón hữu cơ, vi sinh, tuyệt đối không sử dụng thuốc trừ sâu. | Có sử dụng phân bón hóa học, trong ngưỡng cho phép, thường trừ sâu theo quy định. |
| Quy trình thu hoạch | Giám sát nghiêm ngặt | Thường thực sự rạch ròi. |
| Mức giá | Cao | Phù hợp |
| Độ tiện lợi | Thường khó mua hơn. | Bày bán tại siêu thị, cửa hàng gạo sạch. |
Viện Ứng dụng Công nghệ AI và Thương mại số ưu tiên hỗ trợ sản xuất sạch
Với mong muốn góp phần thúc đẩy sản xuất sạch, nâng cao giá trị thương hiệu gạo của Việt Nam, thời gian tới, Viện Ứng dụng Công nghệ AI và Thương mại số sẽ phối hợp với Công ty Cổ phần Tập đoàn Việt Nam Life (VIET NAM LIFE GROUP.,JSC) hỗ trợ nguồn lực, đồng hành cùng địa phương đưa khoa học công nghệ ứng dụng vào sản xuất nông nghiệp; hỗ trợ xúc tiến tiêu thụ; hướng dẫn doanh nghiệp, hợp tác xã địa phương quy hoạch vùng nguyên liệu theo hướng sản xuất xanh, an toàn. Áp dụng mô hình nông nghiệp xanh của Israel như công nghệ xử lý nước thải tái sử dụng tưới nông nghiệp, hệ thống tái sử dụng nguồn nước, công nghệ tạo ẩm cho các vùng đất canh tác khô cằn, công nghệ biến đổi gen…. Qua đó, giúp các doanh nghiệp, hợp tác xã có thêm kiến thức, công nghệ hiện đại sản xuất sản phẩm gạo sạch, gạo đạt chuẩn organic; hình thành chuỗi liên kết đầu ra, mở rộng xuất khẩu tới các thị trường khó tính như: Mỹ, EU, Úc, Nhật, Hàn… nâng cao giá thành gạoViệt trên bản đồ gạo thế giới.
