Báo Le Figaro dẫn dự báo mới nhất của Ủy ban châu Âu (EC) công bố ngày 15/11, cho biết Liên minh châu Âu (EU) có thể tránh được một cuộc suy thoái và có “sự hạ cánh nhẹ nhàng về kinh tế”.
Người dân mua hàng trong siêu thị tại thủ đô Berlin, Đức. Ảnh: AFP/ TTXVN
Sau khi Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) giảm 0,1% trong quý III/2023, kinh tế Khu vực sử dụng đồng euro (Eurozone) sẽ được “vãn hồi” nhờ mức phục hồi nhẹ 0,2% trong quý IV.
Tuy nhiên, triển vọng tăng trưởng đã được EC điều chỉnh giảm một lần nữa trong năm nay cũng như năm 2024. Đối với năm 2023, EC hiện đưa ra mức tăng trưởng GDP dự báo là 0,6% đối với Eurozone và EU nói chung, tức là thấp hơn 0,2 điểm phần trăm so với dự báo tháng 9, và ít hơn gần gấp đôi so với dự kiến hồi tháng 5.
Năm 2024, GDP của Eurozone dự kiến sẽ tăng 1,2% (và 1,3% cho cả 27 nước EU), sau đó tiếp tục tăng 1,6% vào năm 2025.
Ông Paolo Gentiloni, Ủy viên kinh tế châu Âu, nhận xét: “Kinh tế châu Âu đã mất đi sự năng động sau một năm khó khăn, với GDP hầu như không tăng trong ba quý đầu năm và sẽ chỉ phục hồi nhẹ trong những quý tới”.
“Thực trạng đè nặng lên toàn bộ nền kinh tế châu Âu đã làm ảnh hưởng đặc biệt đến Đức”, Ủy viên Gentiloni nhận xét. Cụ thể là áp lực đối với sức mua do lạm phát và những ảnh hưởng từ việc lãi suất tăng.
Ngược lại, châu Âu cũng bị đè nặng bởi sự suy thoái của nền kinh tế đầu tàu, với tăng trưởng dự kiến sẽ giảm 0,3% trong năm 2023 trước khi trở lại mức tăng khiêm tốn 0,8% trong năm tới. GDP của Đức bị kéo xuống trong quý III do tiêu dùng yếu và sản xuất công nghiệp giảm 2,1%.
Theo đánh giá của ông Daniel Kral, một chuyên gia thuộc tổ chức nghiên cứu Oxford Economics, hiện vẫn chưa thấy tình trạng trì trệ công nghiệp tại Đức có dấu hiệu kết thúc, trong khi đây chính một trong những trở ngại lớn đối với nền kinh tế nước này.
Một nghiên cứu của công ty Global Sovereign Advisory nhấn mạnh: “Trong bối cảnh như vậy, vấn đề then chốt là Chính phủ Đức cần có sự hỗ trợ ngân sách thực sự lớn cho ngành công nghiệp để có thể duy trì khả năng cạnh tranh. Tuy nhiên, việc Tòa Hiến pháp ở Karlsruhe quyết định kiểm duyệt hoạt động ngân sách của liên minh cầm quyền có nguy cơ làm phức tạp thêm phương trình chính sách kinh tế của Berlin.
Theo EC, trong năm nay sẽ có không dưới 10 quốc gia châu Âu được dự báo sẽ rơi vào suy thoái cùng với Đức. Đây là trường hợp của Thụy Điển, Áo, Ireland, Luxembourg, Cộng hòa Czech, Hungary và ba nước vùng Baltic.
“Các nền kinh tế định hướng dịch vụ như Croatia, Hy Lạp, Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha đã được hưởng lợi từ nhu cầu mạnh mẽ hơn và dự kiến sẽ tăng trưởng trên 2% trong năm nay, trong khi mức tăng trưởng của các nước này trong năm tới dự kiến vẫn cao hơn so với các nước hoạt động thiên về công nghiệp. Ngược lại, các nền kinh tế công nghiệp sử dụng nhiều năng lượng sẽ mất nhiều thời gian hơn để phục hồi”, Giám đốc bộ phận châu Âu Alfred Kammer Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), cho biết.
Khác biệt này được minh họa bởi trường hợp của Tây Ban Nha, quốc gia có mức tăng trưởng dự kiến đạt 2,4% trong năm nay và 1,7% trong năm 2024 trước khi lên mức 2% năm 2025, cũng như Hy Lạp, nơi tốc độ tăng trưởng sẽ giảm từ 2,4% xuống 2,3% rồi 2,2% trong khoảng thời gian tương tự. Ngược lại, hoạt động của kinh tế Italy đang trở nên ảm đạm hơn nhiều.
Cho đến nay, tốc độ chậm lại của kinh tế châu Âu đã được bù đắp một phần nhờ ngân sách của các chính phủ. Việc rút dần sự hỗ trợ này có thể sẽ góp phần làm ảnh hưởng đến động lực kinh tế của các nước. Thâm hụt trung bình trong Eurozone dự kiến sẽ giảm từ 3,2% trong năm nay xuống 2,8% trong năm tới, trong khi các tiêu chí của “hiệp ước bình ổn” phải được áp dụng trở lại từ ngày 1/1/2024 sau ba năm đình chỉ vì đại dịch.
Điều này báo hiệu không tốt cho quỹ đạo nợ. Nếu tính theo tỷ lệ trên GDP, nợ sẽ giảm ở Hy Lạp, Bồ Đào Nha, Ireland hoặc Tây Ban Nha trong khoảng thời gian từ 2023 đến 2025, trong khi sẽ tăng ở Pháp, Italy và Bỉ – những “học sinh tồi” ở Eurozone.
Tin tốt về kinh tế đến từ lạm phát dự kiến sẽ giảm mạnh, từ mức trung bình 5,6% ở khu vực đồng euro năm 2023 xuống còn 3,2% vào năm tới, sau đó tiếp tục giảm xuống 2,2% vào năm 2025. Đây là kết quả của việc Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) áp đặt chính sách tăng mạnh lãi suất chủ chốt.
Tuy nhiên, sau tai họa của lạm phát gia tăng, chính các tác động của biện pháp khắc phục – tỷ lệ lãi suất cao – có nguy cơ tiếp tục làm giảm nhu cầu. “Tiêu dùng bị kìm hãm chủ yếu do lạm phát cao và thu nhập thực tế giảm trong 12 tháng qua, nhưng chúng tôi tin rằng chính sách tiền tệ thắt chặt hiện đã trở thành lực cản chính đối với chi tiêu hộ gia đình”, các chuyên gia Tomas Dvorak và Nicola Nobile của Oxford Economics nhận định.
Tuy nhiên, đối với IMF, các ngân hàng trung ương phải đứng vững trước những chỉ trích ngày càng tăng về tác động tiêu cực của việc thắt chặt tiền tệ, nhằm tránh nguy cơ lạm phát tăng trở lại. Do đó, họ sẽ không được phép hạ lãi suất quá sớm để phản ứng lại sự suy giảm tăng trưởng.
EC cũng cũng xác định một trong những rủi ro lớn ảnh hưởng đến tăng trưởng của châu Âu, đó là nguy cơ giá năng lượng tăng vọt, có thể được thúc đẩy bởi sự leo thang căng thẳng địa chính trị ở Trung Đông.
