Chi phí nhà ở quá cao khiến hàng nghìn người lao động rời Sydney, góp phần gây ra thiệt hại kinh tế 10 tỷ USD mỗi năm.
Theo báo cáo nghiên cứu của Ủy ban cố vấn Sydney, cơ cấu của thiệt hại này bao gồm 1,5 tỷ USD do mất nhân tài; 6,8 tỷ USD mất năng suất vì thời gian đi lại và chi phí lao động cao hơn; mất 2,9 tỷ USD do giảm đổi mới (ít bằng sáng chế và khởi nghiệp hơn).
Estelle Grech, Quản lý chính sách của Ủy ban cho rằng Sydney đã đánh giá thấp tác động của khủng hoảng chi phí nhà ở. “Tôi nghĩ chúng ta đã tập trung rất nhiều vào việc nhiều người không đủ khả năng thuê hoặc mua nhà. Tuy nhiên, thực tế tác động xã hội còn lớn hơn và mọi người đều phải gánh chịu”, bà nói.
Nếu không sớm khắc phục thì việc phát triển kinh tế và thu hút nhân tài của Sydney có thể bị cản trở. Các doanh nghiệp tại đây đã phải đối mặt với sự cạnh tranh lao động từ Melbourne và thậm chí cả Brisbane. Nếu giá nhà thành phố tiếp tục leo thang thì sẽ có thêm 10.000 người rời đi, theo báo cáo.
“Rất nhiều người đang đến Melbourne vì có thể nhận được mức lương tương tự nhưng tiền thuê nhà ít hơn 60%”, bà Grech cho biết. Điều đó buộc doanh nghiệp phải có lương bổ sung để bù đắp cho chi phí nhà ở cao hơn hoặc mất người.
Một khu dân cư ở Sydney nhìn từ trên cao. Ảnh: Joel Henry
James Rosenwax, Giám đốc điều hành khu vực New South Wales và vùng Lãnh thổ Thủ đô của Công ty tư vấn Aecom, cho biết luôn có sự cạnh tranh giữa những tài năng trong lĩnh vực kỹ thuật của lao động nội địa và nước ngoài. Công ty ông cố gắng đưa ra mức lương và phúc lợi cạnh tranh, nhưng chi phí nhà ở là trở ngại. “Các chuyên gia kỹ thuật và kỹ sư trẻ đang có nhu cầu lớn ở các bang khác, nơi giá nhà ở phải chăng hơn”, ông nói.
Sydney là thành phố đứng thứ 6 thế giới về giá nhà thuê và mua ngoài tầm với nhất, sau Hong Kong, San Francisco, Singapore, London và Vancouver, theo tính toán của Elo. Báo cáo của Ủy ban Sydney cảnh báo rằng các thành phố này cũng đang bị thiệt hại kinh tế do giá nhà cao.
Kể từ khi trở thành trung tâm toàn cầu về công nghệ phần mềm và đổi mới, Khu vực Vịnh San Francisco đã không thể đáp ứng kịp nhu cầu nhà ở. Điều này đã góp phần khiến 15.000-20.000 lao động rời đi mỗi năm để đến các trung tâm công nghệ khác của Mỹ, kể từ giữa những năm 2010.
Tương tự, kể từ năm 2015, mỗi năm, London đã mất hơn 15.000 người trong độ tuổi từ 25 đến 39 so với xu hướng tăng trưởng thông thường, chủ yếu là do giá nhà. Giống như những thành phố đó, vấn đề của Sydney dường như xuất phát từ việc thiếu nguồn cung và đầu tư nhà ở. Đó là chưa kể thành phố này còn có thêm những thách thức khác như hệ thống giao thông công cộng kém hơn.
Giải quyết tình trạng này, Vancouver dành khoảng 7 tỷ USD trong ba năm tới để phát triển nhà ở cho người có thu nhập thấp, tập trung vào nhà ở quy mô nhỏ, căn hộ.
Bà Grech cũng nêu kinh nghiệm từ cách tiếp cận của Miami (Mỹ), nơi ưu tiên nhu cầu nhà cho các gia đình có người làm y tá, lính cứu hỏa và giáo viên. Bang này cũng có một công cụ theo dõi trực tuyến hiển thị vị trí và tiến độ xây dựng nhà ở giá rẻ mới, giúp quá trình này trở nên minh bạch hơn.
Ủy ban Sydney cũng đang kêu gọi phát triển quy hoạch toàn diện bắt buộc. Trong đó, cần một tỷ lệ dành cho nhà ở xã hội hoặc giá cả phải chăng, nơi được chào bán ở mức thấp hơn 20-25% so với giá thị trường trung bình trong 15 năm.
Họ cũng đề xuất một khoản đầu tư lớn, tương đương như khoản chi 5 tỷ USD của Victoria cho nhà ở xã hội và giá cả phải chăng. Bà Grech nói bây giờ là lúc phải hành động. “Đây không phải là điều mà chúng ta có thể khắc phục trong một sớm một chiều hoặc thậm chí trước cuộc bầu cử tiếp theo”, bà nói.
